Жердегі тіршілік

Жердегі тіршілік

Сабақтың мақсаты: -Жерде тіршіліктің пайда болуын сипаттайды; -Тіршілік ету үшін қажетті жағдайларын анықтайды;

Бағалау критерийлері:

• Жердегі тіршіліктің пайда болу қағидаларымен танысады;
• Тіршілік етуге қажетті жағдайларды анықтайды;
• Тіршіліктің дамуын кезеңдерге жіктейді;
• Ғылымдағы соңғы жаңалықтармен бөлісіп, әртүрлі ғалымдардың болжамды көзқарастарын саралап, талдайды

Жердегі тіршілік

қалай пайда болды?

Бейнефильм көру

https://twig-bilim.kz/film/the-very-first-cell-5362 /

Ғалымдар Жердегі тіршілік 3,5 миллиард жыл бұрын сулы ортада пайда болғанын дәлелдеді. Алғашқы балдырлар, медузалар, маржандар, теңіз лалагүлдері 500 млн-дай жыл бұрын пайда болған. Қолайлы орта 350 млн жыл бұрын жер үстінде алып қырықжапырақтарға, қырықбуындарға және плаундардың өсуіне мүмкіндік берді. Бұл өсімдіктер таскөмір шоғырларының пайда болуына себеп болды. Одан кейін алғашқы құрлық жануарлары – ертедегі қосмекенділер (олар шөлде және суда тіршілік етті) пайда болған. Олардан алғашқы бауырымен жорғалаушылар пайда болды (кейбір ұша алатын кесірткелер). 225 миллион жыл бұрын Жерде динозаврлар заманы басталады. Бұл кезеңге қарай гүлді өсімдіктер, құстар, сүтқоректілер пайда болып, тарала бастады. Жердегі тіршіліктің пайда болуы бірнеше миллиард жылға созылды.

Алғашқы тіршілік иелері

Динозаврлар қалай сақталған ?

Негізінен динозаврлардың тек қаңқасы ғана сақталған. Олардың денесіндегі қаңқа сүйестері мен тістерінің толықтай сақталуы өте сирек. Көбінесе палеонтологтар (палеонтология - жойылып кеткен өсімдіктер мен жануарлар және олардың тарихи даму заңдылықтары туралы ғылым ) сүйектер мен тістердің жеке бөлшектерін табады.

Динозаврлардың қаңқасы табылған жерлер

“ Уақыт лентасын” дайындау

Топтарға берілетін тақырыптар:

• Алғашқы тірі ағзаларды зерттеушілер;
• Құрлықтағы алғашқы өсімдіктер мен жануарларды зерттеушілер;
• Бауырымен жорғалаушылар дәуірін зерттеушілер (динозаврлар);
• Сүтқоректілер мен құстардың пайда болуын зерттеушілер;
• Адамның пайда болуын зерттеушілер;
• Қазіргі кездегі тірі ағзалардың өзгерісін зерттеушілер.

P.S: Әр топ өздерінің тақырыбтарына сәйкес тірі ағзалардың түрлерін зерттейді, суреттерін табады, тіршілігіне қолайлы және қолайсыз жағдайларын анықтап, «уақыт лентасындағы» кезеңге орналастырады.

Тірі ағзаларға тән қасиеттер:

• Қозғалады
• Қозғалады

• Көбейеді
• Қоректенеді
• Жасушалардан тұрады
• Өледі

Тіршілік - ірі органикалық молекулалардан құралып, өздігінен ұдайы өсе алатын, зат пен энергия алмасуы нәтижесінде қоршаған ортада өз әрекетін сақтап қалуға бейім күрделі жүйенің өмір сүру үрдісі.

КІм қайда тіршілік етеді?

• Делфин
• Жауынқұрт
• Жылан
• Торғай
• Кесіртке
• Көбелек
• Қоян
• Акула
• Шаян
• Гулдер
• Құмырсқа
• Бактериялар
• Адам
• Бақа
• Үйрек
• Арыстан

Маған қиындық туғызған 1- мәселе

Мен үшін 3 жаңалық

Мені ойландырған 2 мәселе

Қолданылған электронды ресурстар:

https://www.youtube.com/watch?v=yuUCu8YdaIY

https://www.youtube.com/watch?v=1ipLExu3rNU

https://twig-bilim.kz/film/the-very-first-cell-5362/